DO Venture Partners Kurucu Ortağı Duygu Öktem Clark katıldığı Bloomberg HT yayınında girişimciler için zor bir dönem olduğunu vurguladı.
Globalde girişimciler için çok çalkantılı bir dönemden geçildiğini söyleyen Clark “Bu dönem Kovid ile başladı. 2020 yılında ben de dahil olmak üzere yatırımcılar olarak çok fazla yatırım yapmadık; çünkü önümüzü göremedik. O dönemde girişimciler de çok zorlandılar; ama daha sonra tekrar yatırım yapılmaya başlandı. Bu sefer ise bu yatırılmayan yatırımlar 2021’de sisteme enjekte edildi ve 2021’de çok yüksek değerlemelerle girişimciler çok kolay para buldular. Yani 2021’de o ‘çok kolay para’ dediğimiz dönemi yaşadık. Daha ürünü bile olmayan girişimciler 30-40 milyon dolar değerlemeyle yatırım aldılar. Bu sefer o balon şişti” diye konuştu.
Bu bol para dönemin ise geçen sene Mart ayında FED’in faizleri artırmasıyla beraber sona erdiğini ifade eden Clark “Tabi her faiz artırımı, hem girişimciler hem de yatırım fonları için kapitale ve paraya erişimi çok zorlaştırıyor. Dolayısıyla şu anda da herkes nefesini tutmuş durumda kimse yatırım yapmıyor. Eylül ayında FED faizleri artırmadı ama faizlerin yüksek kalacağının sinyalini verdi dolayısıyla herkes hala rahat bir nefes alamadı. Sonuçta şu anda girişimciler için çok zor bir dönem. Hem yatırım süreleri çok uzadı hem kimse yatırım yapmak istemiyor” dedi.
“Yatırım almak istiyorsan değerlemeden feragat etmen gerekiyor”
Clark “Amerika’nın resesyon beklentileri 2024’e ertelendi ve bu sefer herkes kendini 2024’e hazırlıyor yani önümüzü göremiyoruz. Amerika’da olan biten sadece Amerika’da kalmıyor bütün dünyayı etkiliyor. Amerika’daki faiz oranları Türkiye’yi etkiliyor. Dolar ile bazı araçları sağlayan girişimcilerin maliyetleri çok arttı. Şu anda girişimcilerin bu türbülanslı dönemi atlatabilmeleri için birkaç yol var. Bir tanesi tekrar yatırım arayışına gidebilirler, ama bu sefer yüzde 30-50 arası düşük değerlemeleri kabul etmeleri gerekecek. Bu sadece Türkiye’ye özel bir durum değil, dünyada da bu böyle. Şu anda yatırım almak istiyorsan değerlemeden feragat etmen gerekiyor veya bekleyecek ve kârlılığını artırmaya odaklanacak” ifadelerini kullandı.
Clark “Bence bir sonraki Unicorn’lar çok başarılı olan Startup’larda çalışan arkadaşların kurduğu şirketler olacak. Bu biraz usta çırak ilişkisi, orada görüp sonra gidip kendin kuruyorsun. Bizde şöyle bir düşünce oluyor önce Türkiye’de bir başlayayım sonra diğer pazarlara bakarım sonra Dünyaya açılırım gibi bir düşünce oluyor. Bu çok yanlış bir düşünce. İlk günden vizyonu global olarak kurmak gerekiyor. Bugün bir Türk girişimcisinin rakibi sadece Türkler değil, Hindistan’daki veya Çin’deki veya Silikon Vadisindeki bir startup da onun rakibi. Bu rekabete karşı ilk günden vizyonunuzu globalde oturtmanız ve altını doldurmanız gerekiyor.
“Amerika’da büyük şirketler halka arzdan sonra çalışanlarına hisse verdiler”
TÜBİTAK Desteklerine de değinen Clark “Bugün Türkiye’de TÜBİTAK’ın verdiği destekleri ne Avrupa’da ne de Amerika’da Silicon Vadisinde bulmak mümkün değil. Tabi herşeyin daha iyisi yapılabilir. Benim görüşüm bu destek programlarının etki analiz kısmında biraz daha kafa yormamız gerekiyor. Yani bu kadar farklı programlar var ama hangisinin çıktısı ekonomik bir katma değere dönüşmüş hangisi yararlı o korrelasyonların bulunup programların iyileştirmeye gitmesi gerekiyor. Türkiye’de şu anda 450’ye yakın melek yatırımcı var, Amerika’da bu sayı 450 bin. Amerika’da büyük şirketler halka arzdan sonra çalışanlarına hisse verdiler ve hepsi milyoner oldu ama sonra bu çalışanlar melek yatırımcı olup bu paraları ekosisteme geri verdiler. Türkiye’de de böyle bir sistemin altyapısının kurulması lazım” diye konuştu.
