“`html
Evlilik Öncesi Talasemi Testleri: Sağlıklı Nesillerin Temeli
Uzmanlar, evlilik öncesinde yapılması gereken sağlık taramalarında talasemi testlerinin kritik bir rol oynadığını vurguladı. Talasemi, evlenmeye engel olan bir hastalık değildir; bilgilenme ve zamanında testler ile sağlıklı bireylerin dünyaya gelmesi mümkündür.
Halk arasında “Akdeniz Anemisi” olarak bilinen talasemi, genetik olarak geçebilen ve önlenebilir bir kan hastalığıdır. Özellikle Akdeniz, Ege ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde taşıyıcılık oranlarının yüksek olması dikkat çekmektedir.
Sağlık Bakanlığı’nın 2002 yılında başlattığı “Hemoglobinopati Kontrol Programı” çerçevesinde, evlenmeden önceki talasemi taşıyıcılığı testleri yüksek riskli bölgelerde zorunlu hale getirilmiştir. Bu uygulama, bilinçli evliliklerin yapılmasına olanak tanımakta ve sağlıklı nesillerin doğmasına katkı sağlamaktadır.
Tüp Bebek Yöntemi ile Riskler Azaltılabilir
Prof. Dr. Itır Şirinoğlu Demiriz, talasemi taşıyıcılığı testinde çiftlerin her ikisinin de taşıyıcı çıkması durumunda, evlenmeleri halinde çocuklarının talasemi hastalığı ile doğma ihtimalinin olduğunu belirtti. Ancak, hastalığın evlenmeyi engellemediğini açıkladı ve genetik uzmanlarının danışmanlık sağladığını ifade etti.
Prof. Dr. Demiriz, şu şekilde konuştu:
“Eğer çiftlerden biri sağlıklıysa ve diğeri taşıyıcıysa, bu durumda çocukları hasta doğmaz. Ancak, iki taşıyıcının evlenmesi, çocukların %25’inin talasemi majör hastası olma riskini taşır. Bu durumda çocuklar yaşam boyu düzenli kan nakli ve tedavi gereksinimi duyabilir.”
Talasemi taşıyıcısı bireylerin hematoloji uzmanları tarafından izlenmelerinin önemine de dikkat çeken Demiriz, bu süreçte sağlık okuryazarlığının artırılmasına yönelik önerilerde bulundu.
Talasemi Farkındalığı Oluşturmak için Kampanyalar Gerekiyor
Prof. Dr. Demiriz, talasemi konusunda toplumsal bilinçlendirme kampanyalarının gerekliliğine dikkat çekti. Evlilik çağına gelen bireyler için medya ve sosyal medya üzerinden farkındalık artıracak çalışmalar yapılmalıdır.
Genetik Danışmanlık ve Önlemler
Hematoloji Uzmanı Prof. Dr. Rafet Eren, talasemi taramalarının zorunlu olduğunu, taşıyıcı çiftlere genetik danışmanlık verilerek hastalığın riskleri hakkında bilgi sağlandığını belirtti. Eren, şu açıklamaları yaptı:
“Danışmanlık sürecinde hastalığın ne olduğu, riskler ve önlemler hakkında bilgiler veriyoruz. Gerekirse prenatal tanı yöntemleri öneriyoruz. Bazı çiftler, sağlıklı embriyonun seçilmesi için preimplantasyon genetik tanı yöntemini tercih edebilir.”
Prof. Dr. Eren, durumun ciddiyetinin altını çizerek, testlerin yapılmamasının sonucunda hem bireylerin hem de toplumun büyük risklerle karşı karşıya kalacağını vurguladı.
Ağır Talasemi Hastalığı ve Önleme Yöntemleri
Dr. Serkan Ocakçı, Türkiye’de beta talasemi taşıyıcılığının sıklıkla tespit edildiğini belirtti. Bu durumun bireylerde hafif kansızlık yapabilen bir rahatsızlık olduğunu ekledi.
Ocakçı, “Kansızlık olmadan kırmızı kan hücrelerinin küçük olması hemoglobin elektroforezi ile belirlenebilir. Bu hastalar genellikle günlük yaşamda fazla bir etki hissetmez.” dedi.
Ağır talasemi hastalarında, demir birikimine bağlı birtakım sağlık sorunlarının gelişebileceğine dikkat çeken Ocakçı, evlilik ve gebelik öncesi değerlendirmelerin öneminin altını çizdi.
Ocakçı, son olarak şu bilgileri paylaştı:
“Ağır talasemi hastası doğumları, hasta ve aile için zor zamanların başlangıcı demektir. Tedavi süreci ciddiyetle yönetilmeli ve önleyici tedbirler alınmalıdır.”
Tüm bu bilgiler, talasemi hastalığının önlenebilir bir durum olduğunu ve doğru bilgilendirme ile sağlıklı bireylerin yetişmesine katkıda bulunulabileceğini göstermektedir.
“`
